Sticanje skupa naučno fundiranih, precizno formulisanih i sistematizovanih znanja o ljudskim naseljima, sa svim njihovim relevantnim odlikama; Objašnjenje i razumevanje zakonitosti razvoja i razmeštaja stalnih i privremenih naselja, uključujući tu i savremene društveno-ekonomske procese i njihove geoprostorne efekte; Sagledavanje i tumačenje perspektivnih trendova u razvoju i razmeštaju ljudskih naselja itd.

Predavanja:
1) Uvod u urbanu i ruralnu geografiju. – Pojava i razvoj u razvoju geografskog aspekta izučavanja ljudskih naselja. Integracione i dezintegracije tendencije u razvoju geografskog aspekta izučavanja naselja. Predmet, naučni ciljevi i društveni zadaci geografije naselja. Podela geografije naselja. Odnos geografije naselja, srodnih nauka i različitih područja društvene prakse. Savremena stremljenja u izučavanju i prostornoj organizaciji naselja: ekistika i geografija, ekistika i ekonomija, ekistika i sociologija, preporuke Eurostata za popis stanovništva oko 2000. godine i dr. Perspektive razvoja urbane i ruralne geografije; 2) Pojam i osnovne vrste ljudskih naselja. Aspekti i pristupi u proučavanju naselja. Relevantna geografska obeležja naselja. Opšte odlike prostorne organizacije ljudskih naselja u svetu i pojedinim njegovim delovima. Stihijsko i nasilno raseljavanje ljudskih naselja; 3) Naselja i savremeni društveno-ekonomski procesi. Sinhronizovanost i komplementarnost u razvoju društveno-ekonomskih procesa; 4) Seoska naselja. – Definicija sela i seoske teritorije. Glavna svojstva seoskih naselja, teritorija i proizvodnje. Tipologija seoskih naselja. Seoska naselja kao centri razvoja. Konvergentne i divergentne dnevne migracije seoskog stanovništva. Prostorno-funkcionalna povezanost seoskih naselja; 5) Grad i urbanizacija. Pojam i podela gradova. Razvoj urbano-geografskih proučavanja. Funkcije grada. Prostorna struktura grada: funkcionalno-prostorna, socijalno-prostorna i morfološka struktura. Urbane teritorije. Grad i okolina (uticaj grada na okolinu, suburbanizacija, gradska regija i gradska aglomeracija). Urbana funkcionalna zonalnost. Konvergentne i divergentne dnevne migracije gradskog stanovništva. Žarišna uloga grada. Urbani gravitacioni areali i sfere; 6) Mreže i sistemi ljudskih naselja. – Determinante i glavna obeležja mreže i sistema naselja. Mreža centralnih naselja. Megalopolisni, makroregionalni, mezoregionalni i lokalni sistemi naselja; 7) Perspektive razvoja naselja na Zemljinoj površini i u našoj zemlji. – Ekumenopolis.

Vežbe:
1) Komparativni pregled i analiza kriterijuma za određivanje statusa stalnih naselja, u pojedinim državama u Evropi i svetu i u našoj zemlji posle II svetskog rata. Analiza preporuka Eurostata (1998) u oblasti definisanja naselja i mogućnosti primene u organizaciji mreže naselja Srbije. Izvori podataka o naseljima; 2) Različita uputstva za proučavanje naselja; 3) Imenik naselja i imena delova gradskih i seoskih naselja. Utvrđivanje mikropoložaja i geografskog položaja naselja. Izračunavanje gustine naselja, gustine naseljenosti i geografske distance u mreži naselja. Kartografski prikaz i op-šta socijalno-geografska analiza hipsometrijskog i zonalnog rasporeda naselja, kao i teritorijalnog grupisanja i razređivanja naselja; 4) Određivanje granica, oblika, funkcionalne zonalnosti naselja, atara i urbanih teritorija na topografskim kartama korišćenjem administrativo-teritorijalne karte i odgovarajućih urbanističkih planova, uključujući tu i dinamiku fizionomskog razvoja seoskih i gradskih naselja; 5) Uporedna analiza i kartografska obrada demografskih odlika i prostorno-funkcionalne organizacije mreže naselja; 6) Sagledavanje prostornih i funkcionalnih odnosa i veza u mreži naselja. Primeri u istraživanju gravitacione usmerenosti naselja, utvrđivanje gravitacionih areala i sfera i dr.
Praktičan rad se realizuje na terenu kroz izradu konkretnih zadataka.

Srboljub Đ. Stamenković, Milan Bačević: Geografija naselja, Univerzitetski udžbenik, Geografski fakultet PMF Univerziteta u Beogradu, Beograd, 1992.; Milan Vresk: Grad i urbanizacija, Školska knjiga, Zagreb, 2002.; Slobodan Ćurčić: Geografija naselja, PMF, Institut za geografiju, Univerzitet u Novom Sadu, Novi Sad, 1992.; Mi­lan Vresk: Grad u re­gi­o­nal­nom i ur­ba­nom pla­ni­ra­nju, Škol­ska knji­ga, Za­greb, 1990.; Milan Vresk: Osnove urbane geografije, Škol­ska knji­ga, Za­greb, 1990.; Harold Carter: The Study of urban geography. London, New York, Sydney, Auckland: Arnold; Mi­lo­rad B. Ri­bar, Đor­đe R. Si­mo­no­vić: Ure­đe­nje se­o­skih te­ri­to­ri­ja i na­se­lja, Ar­hi­tek­ton­ski fa­kul­tet Uni­ver­zi­te­ta u Be­o­gra­du, Be­o­grad, 1993.; Ge­o­graf­ska en­ci­klo­pe­di­ja na­se­lja Sr­bi­je, knj. I (A – Đ), II (Ž – Lj), III (M – R) i IV (S – Š), Ge­o­graf­ski fa­kul­tet, Age­na, Struč­na knji­ga i Sr­bo­soft, Be­o­grad, 2001, 2002. (štam­pa­no iz­da­nje) i 2004. (elek­tron­sko iz­da­nje).; Ge­o­graf­ska en­ci­klo­pe­di­ja na­se­lja Sr­bi­je – Voj­vo­di­na, knj. I, Ge­o­graf­ski fa­kul­tet Uni­ver­zi­te­ta u Be­o­gra­du, Be­o­grad, 2005.