Teritorijalni sistemi i modeli u socioekonomskoj geografiji

  • Vrsta i nivo studija: Master akademske studije
  • Nastavnik: dr Ivan Ratkaj
  • Status predmeta: Izborni
  • Broj ESPB: 7
  • Semestar: II
  • Broj časova: 3+0

Analiza uzročno-posledičnih veza između procesa u socijalnom i ekonomskom prostoru; uočavanje trajektorija razvoja i pokretačkih snaga privrede i društva; upoznavanje strukturnih elemenata i veza, funkcija i organizacije socioekonomskih sistema.

Studenti treba da ovladaju geografskom logikom i metodama istraživanja socioekonomskog prostora, na lokalnom, regionalnom i globalnom nivou.

Predavanja:

(1) Istorijski razvoj i metodološke osnove socioekonomske geografije. (2) Čovek i prostor - prostorno ponašanje ljudi, prostorne interakcije, difuzija inovacija, migracije. (3) Ljudska naselja – postojeće stanje i perspektive razvoja. (4) Ekonomski prostor – prirodni uslovi i prirodni resursi, primarne delatnosti, sekundarne, tercijarne, kvartarne delatnosti – svetski i regionalni trendovi; ekonomski, neekonomski i agregatni pokazatelji razvoja. (5) Socijalni prostor – prostorni razmeštaj stanovništva i regionalni trendovi, demografska ravnoteža, populacioni rast, gustine naseljenosti, podaci i projekcije. (6) Kulturni prostor – komponente kulture, interakcija ljudi i okruženja, kulturni koreni, struktura kulture i kulturne promene (inovacije, prostorna difuzija), međuregionalni kontakti. (7-8) Kulturna diferencijacija prostora – kulturni mozaici, klasifikacija i prostorni razmeštaj jezika, teritorijalnost i identitet, etnički diverzitet i separatizam, imigracioni tokovi, akulturacija i asimilacija, urbani etnički diverzitet i segregacija, kulturni transfer, tradicionalna i popularna kultura – diverzitet i uniformnost. (9-10) Prostorno-funkcionalna organizacija naselja – mreža naselja, funkcije gradova, urbani sistemi, ruralni sistemi, proces urbanizacije i suburbanizacije. (11-12) Politički prostor – nacionalni politički sistemi, međunarodni politički sistemi, lokalna i regionalna politička organizacija prostora. (13-15) Planiranje prostora i održivi razvoj – ekološki problemi, ekonomski problemi i socijalni problemi; planiranje i uređenje prostora.

Grčić, M. (1994). Industrijska geografija. Beograd: Naučna knjiga.

Grčić, M. (2000). Politička geografija. Beograd: Geografski fakultet.

Đurić, V. (1980). Ekonomska geografija. Beograd: Naučna knjiga.

Đurđev B. (1998). Geografija stanovništva. Novi Sad: PMF, Univerzitet u Novom Sadu.

Ratkaj, I. (2009). Prostorno-funkcionalna organizacija Beograda. Beograd: Univerzitet u Beogradu - Geografski fakultet.

Stamenković, S.Đ., Bačević, M. (1992). Geografija naselja. Beograd: Geografski fakultet PMF Univerziteta u Beogradu.

Stepić, M., Jaćimović, B. (2006). Osnove agrarne geografije. Beograd: Jantar-grupa.

Fellmann, J.D., Getis, A., Getis, J. (2002). Human Geography: Landscapes of Human Activities. NY: McGraw Hill.

Članci u naučnim časopisima: Glasnik Srpskog geografskog društva, Zbornik radova – Geografski fakultet Univerziteta u Beogradu, Zbornik radova Geografskog instituta „Jovan Cvijić“ SANU.