Upoznavanje studenata sa osnovnim pravilima planiranja i upravljanja naseljenog i nenaseljenog ruralnog prostora, kao i sa ključnim planskim i strateškim dokumentima ruralnog razvoja na nivou EU i kod nas.

Pojam ruralnog prostora, principi, pravila i značaj njegovog planiranja i upravljanja.

Karakteristike ruralnog prostora od globalnog do lokalnog nivoa. Svojstva seoskog atara kao jedinice agrarnog prostora. Karakteristike poljoprivrede i nepoljoprivrednih delatnosti i njihov značaj za planiranje ruralnog prostora. Izgradnja i opremanje tipova seoskih naselja i planiranje nenaseljenog ruralnog prostora. Pojam ruralnog razvoja, evropske i nacionalne strategije i dokumenti u vezi sa planiranjem i upravljanjem ruralnog razvoja.

Predavanja:

• Pojam, karakteristike, problemi diferenciranja i principi definisanja  ruralnog prostora;
• Rasprostranjenje ruralnog prostora – globalni ruralni prostor i kontinentalne razlike; karakteristične oblasti (države) u svetu i njihov ruralni prostor;
• Ruralni prostor u Srbiji; razlike u karakteristikama ruralnog prostora u Srbiji (prirodne, demografske, agrarne, socijalne karakteristike, korišćenje zemljišta) – regionalni, okružni, lokalni nivo;
• Definisanje seoskih naselja; tipovi seoskih naselja;
• Ruralni prostor u planskim dokumentima i u planskom zakonodavstvu u Srbiji;
• Teritorijalna organizacija seoskih naselja na lokalnom nivou;
• Planiranje seoskih naselja po njihovim tipovima;
• Izgradnja i opremanje seoskih naselja;
• Pravila korišćenja poljoprivrednog zemljišta; vrednovanje prirodnih karakteristika za potrebe različitih vidova poljoprivredne proizvodnje;
• Pravila korišćenja šumskog i vodnog zemljišta; planiranje visokoplaninskih područja;
• Planiranje i uređenje seoskog atara – definicija i tipologija seoskih atara; katastarska struktura zemljišnog fonda, klasiranje i bonitiranje zemljišta;
• Ruralni razvoj – pojam i evolucija koncepta;
• Indikatori ruralnog razvoja; upravljanje ruralnim razvojem;
• Strateško planiranje ruralnog razvoja u Evropskoj uniji;
• Strateško planiranje ruralnog razvoja u Srbiji.

Vežbe:

Proučavanje svojstava ruralnog prostora na karakterističnim primerima opština u Srbiji (istraživački i seminarski rad):

• Prostorno definisanje, omeđavanje i strukturna analiza agrarnog prostora opštine
• Osvrt na dosadašnje aktivnosti u planiranju i uređenju seoskih naselja i atara u opštini
• Analiza položaja, tipova, granica, strukture, pacelacije i drugih osobina seoskih atara kao osnova planiranja i uređenja agrarnog prostora u opštini
• Promene u katastarskoj strukturi zemljišnog fonda – uzroci i posledice, uporedna analiza stvarnih i redukovanih površina, utvrđivanje pravaca iskorišćavanja zemljišta, posedovne transformacije (nivo atara)
• Proizvodna organizacija agrarnog prostora opštine (zemljoradnja, stočarstvo, ostalo)

Specijalizacija i tržišna usmerenost agrarne proizvodnje i agrarnog prostora opštine

Tošić B. (2011) – Osnove ruralnog planiranja, Ge­o­graf­ski fa­kul­tet, Uni­ver­zi­te­t u Be­o­gra­du.

Vasilevska Lj. (2006) – Ruralni razvoj u regionalnim okvirima, Zadužbina Andrejević, knj.136, Beograd.

Si­mo­no­vić Đ, Ri­bar M. (1993) - Uređenje seoskih teritorija i naselja, Ar­hi­tek­ton­ski fa­kul­tet Uni­ver­zi­te­ta u Be­o­gra­du, Be­o­grad.

Sta­men­ko­vić S, Ba­če­vić M. (1992) - Geografija naselja, Ge­o­graf­ski fa­kul­tet PMF Uni­ver­zi­te­ta u Be­o­gra­du.

Zakić Z, Stojanović Ž. (2008) – Ekonomika agrara. Ekonomski fakultet, Univerzitet u Beogradu.

Plan strategije ruralnog razvoja 2009-2013, Republika Srbija, MPŠV.

Politika ruralnog razvoja EU 2007-2013 (2006). Kancelarija Evropske komisije, Luksemburg.