Istorijska demografija

  • Vrsta i nivo studija: Osnovne akademske
  • Nastavnik: dr Gordana Vojković
  • Status predmeta: Obavezan
  • Broj ESPB: 7
  • Semestar: IV
  • Broj časova: 3+2

Upoznavanje sa izvorima podataka i načinima rekonstrukcije stanovništva u prošlosti, objašnjenje uzroka i posledica istorijskih demografskih kretanja.

Ovladavanje korišćenjem i tumačenjem istorijskih izvora podataka i metodama rekonstrukcije stanovništva u prošlosti; osposobljavanje za samostalan istraživački rad u oblasti istorijske demografije.

Predavanja:

Pojam, predmet i ciljevi istorijske demografije. Teorijsko-metodološki pristupi u istorijskoj demografiji. Izvori podataka za istorijsku demografiju.  Istorijska dokumenata i ostali izvori podataka relevantni za istorijsku demografiju. Prednosti i nedostaci korišćenja relevantnih izvora podataka u istorijsko-demografskoj analizi. Paleodemografija. Procene vitalnih stopa, modeli smrtnosti i rast stanovništva u praistoriji. Globalni društveno istorijski, ekonomski, kulturni i politički uslovi razvoja populacije u prošlosti. Istorijska demografija Balkanskog poluostrva. Istorijsko demografski razvoj srpskih zemalja. Stvaranje i razvoj srpske srednjovekovne države kao geografske i političke celine. Domaćinstva i  porodice u istorijskoj demografiji - definicija i metodi analize. Administrativno-teritorijalne promene kao predmet analize u istorijskoj demografiji.

Vežbe:

Vežbe obuhvataju obradu i praktičnu razradu sledećih nastavnih jedinica: Rast stanovništva (stopa rasta, vreme dupliranja, vreme prepolovljenja), notacija u demografiji, apsolutne i relativne mere. Izvori podataka i metode procene broja stanovnika na osnovu turskih katastarskih popisa. Detaljna obrada Braničevskog deftera iz 1467. godine.  Prinstonski pokazatelji; tipologija domaćinstava kembridžske grupe; ideografsko prikazivanje klasa domaćinstava.

Willigan J.D. Lynch K.A. (1982), Sources and Methods of Historical Demography, Academic Press, New York.
Rašević M. (2001), Demografske prilike i stanovništvo, Naselja i stanovništvo oblasti Brankovića 1455. Odeljenje društvenih nauka SANU, Demografski zbornik, kn. VI, Beograd (str. 411-452).
Kovačević M. (2001), Izračunavanje broja stanovnika srednjovekovnog grada Novog Brda, Naselja i stanovništvo oblasti Brankovića 1455. godine Beograd.
Blagojević M. (1983), Pregled istorijske geografije srednjovekovne Srbije, Zbornik IMS, 20, Beograd.
Miljković-Bojanić E. (2004), Smederevski sandžak 1476-1560, zemlja, naselja, stanovništvo, Beograd.
Laslett P., Wall R. (1972), Household and Family in Past Time, Cambridge University Press.
Seobe srpskog naroda od XIV do XX veka, Zbornik radova posvećen tristagodišnjici velike seobe Srba, Beograd, 1990, radovi: R. Samardžića (str. 7-35), S. Ćirkovića (str. 37-46), T. Popovića (str. 47-52), N. Samardžića (str. 53-61), S. Gavrilovića (str. 63-75), R. Ljušića (str. 77-99) i  M. Perovića (str. 101-110)