Upoznavanje sa litosferom kao delom životne sredine, paleoekološkim promenama na Zemlji, mineralnim resursima i sa posledicama njihove eksploatacije.

Primena stečenih znanja u istraživanju životne sredine.

Predavanja:

1. Upoznavanje sa problematikom predmeta i sa obavezama studenata datog kursa;
2. Unutrašnja građa, fizičke osobine i hemijski sastav Zemlje i posebno litosfere;
3. Starost Zemlje, istorijska geologija – stratigrafija, podela istorije Zemlje na ere, periode i epohe, određivanje apsolutne i relativne starosti stena;
4. Tektonika ploča. Klasifikacija ploča litosfere, uzroci i smer njihovog kretanja, mogući odnosi između ploča (kolizija, subdukcija...) kao uzrok endodinamičkih procesa i stvaranja reljefa. Aktuelni primeri;.
5. Magmatski pokreti i vulkanizam. Tipovi i raspored vulkana na Zemlji kao posledica njihovog geotektonskog smeštaja, postvulkanske pojave.
6. Tektonski pokreti (epirogeni i orogeni) kao posledica odnosa ploča litosfere.
7. Seizmički pokreti – uzroci, vrste i elementi zemljotresa, merenje jačine zemljotresa i raspored seizmički aktivnih područja na Zemlji.
8. Minerali – Važniji petrogeni i rudni minerali, njihov hemijski sastav, unutrašnja građa, fizičke osobine i postanak.;
9. Magmatske stene – Mineralni sastav i sklop važnijih magmatskih stena Zemljine kore, njihovo rasprostranjenje i upotreba;
10. Sedimentne stene – Površinsko raspadanje, transport, sedimentacija i dijageneza. Sastav i sklop sedimentnih stena, rasprostranjenje i upotreba;
11. Metamorfne stene – Vrste i faktori metamorfizma, mineralni sastav i sklop metamorfnih stena, nastanak, rasprostranjenje i upotreba;
12. Geološke karte – Definicija i podela geoloških karata. Osnovna geološka karta i njen tumač. Specijalističke geološke karte: inženjerskogeološke, hidrogeološke, seizmičke, metalogenetske;
13. Osnovni pojmovi i principi klasifikacije ležišta mineralnih sirovina (prema genezi i vrsti korisne sirovine). Važniji genetski tipovi ležišta i način njihovog formiranja. Značaj eksploatacije i prerade sirovina za životnu sredinu;
14. Uticaj geoloških istraživanja na životnu sredinu: bušenje, otkopavanje i sl; Uticaj eksploatacije mineralnih sirovina na životnu sredinu;
15. Paleoekološke promene na planeti Zemlji;

Vežbe:

Makroskopsko prepoznavanje najznačajnijih petrogenih i rudnih minerala na osnovu fizičkih osobina, njihova uloga kao sastojaka stena i rudnih ležišta. Odredba stena – Struktura, tekstura i mineralni sastav magmatskih, sedimentnih i metamorfnih stena, klasifikacija, rasprostranjenje i primena; Metodika izrade geoloških karata, rad sa geološkim kompasom. Upoznavanje sa listovima OGK, sa osvrtom na simbole za prikazivanje geoloških formacija, osobine tektonskog sklopa, ležišta mineralnih sirovina i sl.

Preporučena literatura: Đorđević, P., Jovanović, V., Cvetković, V. (1996. i 2000): Primenjena geologija, Univerzitet u Beogradu, Beograd; Jovanović, V., Srećković-Batoćanin, D. (2005): Osnovi geologije (za studente geografije), Howard D.A., Remson I. (1982): Geology in Environmental Planning, Mc Groy Hill New York