Ekoklimatologija

Upoznavanje sa meteorološkim procesima na Zemlji. Analiza klimatskih elemenata i faktora. Klimatske klasifikacije. Klimatske promene i efekat staklene bašte. Urbana klimatologija. Ekoklimatski elementi i faktori u životnoj sredini.

Studenti kroz osnovna znanja iz klimatologije i bioklimatologije stiču dodatna znanja iz ekoklimatologije u kojoj je suština interaktivnog odnosa čovek - okolina.

Predavanja:

1. Atmosfera: Sastav i vertikalna struktura atmosfere.

2. Ekoklimatologija, klimatologija, bioklimatologija: Definicija, predmet, zadatak i metode, vreme i klima.

3. Radijaciono – energetski bilans Zemlje: Zračenje. Radijacioni bilans po Budiku. Solarna konstanta. Bioklimatski značaj osvetljavanja.

4. Sunčev spektar: Raspodela energije zračenja po talasnim dužinama. Bioklimatski i hemijski značaj ultraviolentnih i infracrvenih zračenja po zdravlje stanovništva.

5. Temperatura vazduha, vertikalna i horizontalna raspodela temperatura: Toplota u tlu, vodi i atmosferi. Temperaturene inverzije, pojava i značaj. Izotermske karte.

6. Klimatske promene i otopljavanje klimata i ozonska destrukcija: Uzroci i posledice. Šumski požari. Bioklimatske posledice razgrađivanja ozona.

7. Isparavanje i vlažnost vazduha: Značaj vlage u vazduhu. Dnevna i godišnja raspodela vlage u vazduhu.

8. Oblačnost i padavine: Magla; oblaci-podela i geneza. Padavine, postanak i tipovi, geografska raspodela padavina.

9. Pritisak vazduha i vetrovi: Barički reljef i sinoptička karta. Geografska raspodela pritisaka na zemlji. Lokalni, periodični i stalni vetrovi. Bioklimatska i mehanička svojstva vetra.

10. Vazdušne mase i vazdušni frontovi: Tople i hladne vazdušne mase. Topli, hladni i frontovi okluzije.

11. Svojstva i tipovi barskih sistema i vremenske nepogode: Cikloni i anticikloni, putanje ciklona. Udari vetra, trombe, grmljavina

12. Podela klime prema veličini prostora: Mikroklima, topoklima, kriptoklima. Klima gradova; Klasifikacija klimata po Kepenu: Tropski klimat, suvi klimat, Umereno topli i vlažni klimat, borealni klimat i snežni klimat.

13. Klima i zdravlje: Klimatska balneologija. Uticaj reljefa, vodenih površina, zemljišta i biljnog pokrivača na vreme i klimu. Klima u turizmu i rekreaciji.

14. Kompleksne klimatske veze: Kontinentalnost, aridnost i humidnost mesta. Indeksi. Suša, pojava i posledice.

15. Antropogeni uticaji na vreme i klimu: Problem kiselih kiša; oštećenja ozonskog omotača; klima gradova; Kriptoklima – klima zatvorenih prostora; vreme, klima i rat.

Vežbe:

Organizacija meteorološke službe i namenskih osmatranja; Metode stacionarnih merenja meteoroloških parametara. Baze podataka u klimatologiji – meteorološki godišnjaci; Provera pouzdanosti podataka u klimatologiji. Interpolacija nedostajućih podataka i ekstrapolacija nizova osmatranja u klimatologiji. Izračunavanje vertikalnih gradijenata – temperaturni gradijent, temperaturne sume, izrada ruže vetrova, raspoznavanje oblaka. Analiza sinoptičkih karata. Određivanje Kepenove klimatološke formule. Izrada klimadijagrama po Valteru, izrada klimatske i bioklimatske razglednice. Fenoklimatološka ispitivanja. Kartiranje klimatskih stanja i promena; Primena meteorologije u urbanizmu, prostornom planiranju i građevinarstvu. Primena meteorologije u energetici.

Dukić D. (1998): Klimatologija. Geografski fakultet, Beograd.

Ducić V., Radovanović M. (2005): Klima Srbije. Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd.

Pecelj R. M. (2000): Klimatske promene i efekat staklene bašte. Pedagoški zavod Banja Luka, Banja Luka.

Pecelj MR, Pecelj M, Milinčić M (2007): Ekoklimatska i bioklimatska istraživanja-pravci razvoja. Glasnik Srpskog Geografskog Društva, sv. LXXXVII, br. 2, Beograd, (2007), str. 199-210.

Ducić V., Anđelković G. (2005): Klimatologija - Praktikum za geografe. Geografski fakultet, Beograd.